Jakie obowiązki ma świadkowa na ślubie i weselu?

W czasach, gdy na ślubach coraz popularniejsza staje się obecność druhen towarzyszących pannie młodej, warto przypomnieć jakie zadania należą do świadkowej. Ostateczna decyzja oczywiście zależy od indywidualnych ustaleń, ale istnieje jeden element, który zawsze towarzyszy zaszczytowi świadkowania na ślubie. 

Mowa oczywiście o podpisach na dokumencie potwierdzającym fakt zawarcia związku małżeńskiego cywilnego lub konkordatowego (potocznie: kościelnego). Skupmy się jednak na szczegółach. 

Świadkowie na ślubie kościelnym – wymagania i rola

W Polsce, w trakcie ślubu konkordatowego oboje świadków (tak naprawdę to... troje – patrz ramka) składa podpisy oświadczając, że para, która stanęła przed Bogiem i jego reprezentantem (w Kościele katolickim) złożyła sobie przysięgę, zawierając tym samym związek małżeński. 

Warto dodać, że świadkami mogą być osoby jednej płci, a także osoby, które nie należą do Kościoła katolickiego, są innego wyznania lub całkowicie przeczą istnieniu Boga (ateiści), jak i agnostycy. W przypadku tej funkcji wiara świadka nie gra większej roli – najważniejsza jest sama jego obecność i wynikająca z niej możliwość potwierdzenia, że związek małżeński został zawarty. Mówi o tym kanon 1108 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Przeszkodą do zostania świadkiem ślubu konkordatowego, potocznie kościelnego, jest bycie dzieckiem, choć nie ma w prawie kanonicznym wymogu pełnoletniości (określa ono jedynie – niedosłownie – świadomość właściwą dla osób dorosłych). Dlaczego?  Istotne jest, aby ta osoba w razie potrzeby mogła zaświadczyć o zawarciu związku małżeńskiego przez osoby, które ją do tej roli wybrały.

Źródło: Michał Szczepański - fotograf

Kodeks kanoniczny nie dopuszcza do bycia świadkiem ślubu osób umysłowo chorych, nieprzytomnych oraz tych, które są jednocześnie głuche i niewidome. W kodeksie mowa też o godziwościach, w których już znajdziemy wskazanie, że świadek powinien być osobą dorosłą i bez zarzutów natury moralnej. 

Źródło: Damian Lemański Fotograf

Znajdź wymarzonego fotografa na swój → FOTOGRAFIA ŚLUBNA

Sprawdź, co to jest ślub humanistyczny i dlaczego cieszy coraz większą popularnością! 

Zdjęcie: OneLove

To nie ksiądz udziela ślubu!

W Kościele katolickim forma zwykła aktu zawarcia małżeństwa (ta jest najczęściej stosowana), wymaga obecności świadka urzędowego oraz dwóch świadków zwykłych. Świadek urzędowy, występujący w imieniu Kościoła musi być osobą oznaczoną przez Kodeks kanoniczny – ordynariusz miejsca oraz proboszcz jako własny pasterz. Działają oni na podstawie prawa własnego. Inny kapłan lub diakon może asystować jedynie na podstawie delegacji otrzymanej od jednego z wyżej wymienionych (kan. 1108 § 1; 1109)10. 

Osoba duchowna jest obecna  przy zawieraniu małżeństwa. Pyta nowożeńców o zgodę i przyjmuje ją w imieniu Kościoła (kanon. 1108 § 1-2)3. 

Podobna forma, tyle, że w obecności urzędnika ma zastosowanie w Urzędzie Stanu Cywilnego. Nie ma oczywiście mocy w ujęciu prawa kanonicznego. 

Powyższe informacje potwierdzają, że mówienie o księdzu, który „udzieli ślubu” jest wyrażeniem potocznym. W świetle wiary katolickiej, to narzeczeni udzielają sobie nawzajem ślubu, a osoba duchowna i dwie osoby przez parę wybrane są świadkami tego faktu. Prawidłowo rzecz ujmując, osoba duchowna przyjmuje od pary przysięgę w imieniu Kościoła katolickiego i będąc do tego oddelegowanym, potwierdza jej ważność i błogosławi nowożeńcom.

Zdjęcie: JStudio Jakub Gąsiorowski

Świadkowie na ślubie cywilnym – wymagania/obowiązki

Jedyne warunki, które muszą spełnić osoby chcące zostać świadkami na ślubie cywilnym w Polsce, to: pełnoletność, posiadanie przy sobie ważnego dowodu osobistego i porozumiewanie się po polsku. Jeżeli ostatni warunek nie pozostaje spełniony, konieczne jest zapewnienie obecności tłumacza przysięgłego. Świadkowie mogą być tej samej płci. Konieczna jest ich obecność od początku do końca ceremonii i złożenie podpisów na akcie ślubu zaraz po urzędniku stanu cywilnego. 

Zdjęcie: "Jasny Kadr" Fotografia Ślubna

Co do obowiązków, które nie są ujęte w żadnym kodeksie, ale pozostają bardzo istotne i wynikają z poszanowania urzędu oraz zasad współżycia społecznego, to: godne zachowanie, niezaburzanie ceremonii i dostosowanie ubioru do okazji. 

Zdjęcie: Zatrzymane Chwile

Znajdź najlepszy zespół na Wasze wesele → Zespoły weselne z całej Polski!

Obowiązki świadkowej przed ślubem

Ślub konkordatowy/kościelny. Jeśli chodzi o formalności, wystarczy zgłoszenie się do celebranta ślubu w zakrystii, przedstawienie dowodu osobistego – to wymóg dotyczący  osób dorosłych. Jeśli świadkiem jest osoba małoletnia (niepełnoletnia) także może legitymować się dowodem osobistym, jeśli go posiada lub aktem urodzenia (najczęściej spotykane).  

Źródło: Magdalena Szczucka - Ślub Naturalnie

Źródło: Damian Sowada Fotografia Ślubna

Ślub cywilny. Przed ceremonią należy przedłożyć urzędnikowi USC ważne dowody osobiste świadków oraz potwierdzić ich zdolność swobodnego porozumiewania się w języku polskim. W razie konieczności skorzystania z usług tłumacza przysięgłego, musi on zostać przedstawiony urzędnikowi także przed rozpoczęciem ceremonii. Zazwyczaj towarzyszy temu krótka rozmowa między parą zawierającą związek małżeński a świadkami (plus ew. tłumaczem) i urzędnikiem. 

Źródło: Ewelina Rypina-Cywińska Photography

Źródło: Ewelina Rypina-Cywińska Photography

Tyle z formalnych obowiązków. A co z pozostałymi, których listy sięgają w sieci nawet kilkudziesięciu punktów? Tradycyjnie, świadkowa (poprawnie powinno się raczej powiedzieć: kobieta-świadek, bo świadkowa według norm języka polskiego oznacza żonę świadka ;-)) to osoba, która jest świadkiem ślubu konkordatowego lub cywilnego wybranym przez przyszłą pannę młodą. Kobieta ta może też oczywiście być świadkiem pana młodego, wszak – jak już wspomnieliśmy – nie ma przeciwwskazań, aby świadkami były osoby jednej płci, jak i nie ma znaczenia koło czyjego boku będzie stał w czasie ceremonii dany świadek.

Zdjęcie: Mateusz Siedlecki Fotografia

Źródło: Miłosne historie 

Do zadań, które można wylistować jako te, które mogą (choć nie muszą) należeć do świadkowej należą na przykład:

- wsparcie przy doborze i przygotowaniu kreacji, wystroju kościoła i sali, zamówieniu bukietu,

- towarzyszenie przy wyborze i samych zabiegach urodowych – próbnej fryzurze i tej właściwej w dniu ślubu, a także przy wykonywaniu makijażu i zakładaniu sukni,

- pomoc w przygotowaniach do ślubu na każdym etapie: wybór zaproszeń, lista gości, rezerwacje, dobór usługodawców. Trzeba wiele wyczucia i taktu, aby nie wejść tu w paradę wybrankowi przyszłej panny młodej ;-),

- organizacja wieczoru panieńskiego. 

Wygląda to imponująco, nieprawdaż? A nawet nieco przerażająco. Dlatego bardzo indywidualną sprawą jest, o co przyszła panna młoda poprosi swoją świadkową w ramach przygotowań do ślubu i czego ta się podejmie. Zależy to bardzo mocno od relacji, która łączy kobiety, bliskości zamieszkania obu pań, a na pewno chęci i czasu świadkowej, którego czynności przygotowawcze mogą naprawdę sporo pochłonąć. 

Czy świadkowa zawsze coś musi?

Wiele osób błędnie zakłada, że to świadkowa jest kobietą i która musi wspierać przyszłą pannę młodą podczas przygotowań do ślubu. Tymczasem ten zaszczyt przypada czasem osobom uważanym za szacowne w gronie rodziny lub przyjaciół lub z jakichś powodów bardzo bliskie kobiecie wychodzącej za mąż (np. macocha, babcia pełniąca rolę mamy, lekarz, autorytet moralny – szczególnie w przypadku ślubu kościelnego). Jeśli mamy do czynienia z opisanym przypadkiem, rolę „asystentki” panny młodej przejmuje druhna lub kilka z nich, albo po prostu bliska kobieta, niepełniąca żadnej formalnej roli w ceremonii. 

Możliwa jest także sytuacja, gdy panna młoda chce uhonorować siostrę, przyjaciółkę, czy inną kobietę ze swojego kręgu, która – jak z góry wiadomo – nie będzie miała możliwości zaangażować się realnie w pomoc (np. przyszła lub młoda mama, osoba chora lub pochłonięta pracą czy życiem swojej rodziny). 

Gdzie zaczynają się, a gdzie kończą obowiązki świadkowej?

Gdybyśmy podsumowali wszelkie momenty, w których świadkowa mogłaby asystować zaręczonej koleżance czy siostrze, kuzynce, to powstałaby idealna lista obowiązków... konsultantki ślubnej. Plus życzliwość, ciepłe emocje i bycie bardzo dyspozycyjną. Dlatego panna młoda powinna mieć świadomość, że odmowa lub wskazanie granic w możliwościach zaangażowania ze strony poproszonej na świadkową osoby, wynikają najczęściej z realnej oceny, a nie złej woli czy animozji. Tym bardziej, że oprócz przygotowań do ślubu przed wybraną kobietą stoją jeszcze...

Źródło: Mateusz Pasierbek

Zdjęcie: Radek Kaźmierczak

Źródło: Widzisz i czujesz więcej?

Obowiązki świadkowej na ślubie

Czyli:

- asystowanie pannie młodej, wspieranie i dbałość o jej jak najlepszą prezencję, wsparcie w trudniejszych chwilach,

- pilnowanie (razem ze świadkiem) kolejności przebiegu zdarzeń przed wejściem do kościoła lub USC i tuż po wyjściu,

- informowanie gości o kolejnych etapach wydarzenia (transport do miejsca, gdzie odbędzie się wesele i dopilnowanie, aby wszyscy goście trafili na miejsce),

- wsparcie przy odbieraniu kwiatów i upominków, jeżeli życzenia składane są tuż po ceremonii.

Kiedy emocje pary młodej i gości już trochę opadną, praca świadkowej (i świadka) tak naprawdę... dopiero się zaczyna. 

Źródło: sunsetstory.pl

Pięknym gestem wobec młodej pary ze strony świadków jest czytanie Ewangelii lub/i śpiewanie psalmu w trakcie ślubnej Mszy świętej. 

Obowiązki świadkowej na weselu

Wśród tych najczęściej oczekiwanych przez młode pary wymienić można:

- asystowanie pannie młodej przez większość czasu na weselu, aby móc ją wesprzeć lub odciążyć nieomal „na zawołanie”,

- rozmowy z usługodawcami na temat bieżących spraw, rozwiązywanie ewentualnych problemów (w porozumieniu ze świadkiem),

- odpowiadanie na pytania i wątpliwości gości,

- angażowanie i zachęcanie gości do zabawy, pytanie czy czegoś im nie brak,

- pilnowanie klucza do pokoju pary i rzeczy osobistych panny młodej,

- uczestnictwo w zabawach i towarzyszenie pannie młodej w czasie oczepin,

- zachęcanie gości do pozowania do zdjęć, np. w fotobudce.

Źródło: Fotodeser

Świadkowa może również wygłosić przemowę towarzyszącą wzniesieniu toastu. Dziś nie stosuje się już sztywnych reguł w tej części wesela, choć nadal – według zasad savoir-vivre – najpierw to ojciec panny młodej powinien przywitać przybyłe osoby i zięcia w rodzinie, a następnie ten mu na to odpowiedzieć i także podziękować gościom za obecność. 

Będziesz świadkową na ślubie? Podpowiadamy, w co dobrze jest się zaopatrzyć i na jakie elementy zwrócić uwagę!

1. Przygotuj – po konsultacji ze swoją „podopieczną”: mini-szyjniczek, agrafki, zapasowe rajstopy lub pończochy dla panny młodej – najlepiej dwie pary; kosmetyki do poprawienia i utrwalenia makijażu i włosów, plasterki opatrunkowe, wilgotne chusteczki do higieny intymnej, wodę w spreju, pilniczek do paznokci i przezroczysty lakier, ratunkową bieliznę – przede wszystkim majtki, zapasowe buty, tabletki przeciwbólowe i rozkurczowe. No i dużo cierpliwości. ☺ 
2. Twoja pomoc będzie przydatna zarówno w trakcie zakładania i poprawiania sukni, jak i w czasie... wizyt w WC. Warto, abyście wcześniej opracowały jak mają one wyglądać. W sieci dostępne są specjalne „kosze” i worki pomagające podtrzymać komfortowo kreację bez konieczności wchodzenia drugiej osoby do kabiny. 
3. Zadbaj o to, aby znać cały plan uroczystości i następujących po niej wydarzeń, aby móc reagować natychmiast tam i wtedy, kiedy to potrzebne. 
4. Bądź gotowa na bieżące prośby i sprawy do załatwienia – bardzo potrzebny będzie Ci do tego telefon i numery do wszystkich podwykonawców, rodziców państwa młodych i oczywiście do świadka! 
5. Zapewnij sobie ubrania na zmianę – wiemy, że kreacja tego dnia będzie dla Ciebie bardzo ważna, ale na wszelki wypadek warto mieć dla niej zastępstwo. ;-) Wygodne buty to MUS.   
6. Czego nie powinna absolutnie robić świadkowa? Tracić kontroli nad sytuacją, a więc i nie nadużywać alkoholu oraz nie ulegać zbytnio emocjom. 

Jak już wspomnieliśmy, ostateczna lista i forma zadań czy też obowiązków świadkowej zależy od ustaleń między nią a panną młodą/parą młodą. Istotne jest, aby zostały one jasno określone, najlepiej spisane w formie maila i komentowane na bieżąco w przygotowanej do tego celu tabelce (np. w dokumentach Google) lub w kontynuowanej korespondencji. A to wszystko nie tylko dla porządku w ustaleniach i sprawnym podziale obowiązków, ale i do utrzymania zgodnej atmosfery i wyeliminowania negatywnych emocji.

Źródło: Ela Staszczyk fotografia

1. Plenerowa sesja ślubna z Alpakami
2. TOP FOTOGRAF ROKU 2021! Plener i reportaż ślubny!